Stablecoin là gì? Các hình thái cơ bản của

Một trong những lập luận của những người hoài nghi tiền điện tử là chúng quá dễ “bay hơi”, đi ngược với những khái niệm về chức năng đồng tiền truyền thống. Tiền điện tử hoạt động như một phương tiện trao đổi giữa mua –  bán, nó được coi như một đơn vị tài khoản, chuẩn mực để định giá. Đó chính là cách tạo nên Stablecoin. Stablecoin là sự kết hợp giữa tính ổn định của Fiat, bản chất không giới hạn, ngang hàng của tiền điện tử và sự minh bạch hoàn toàn về nguồn cung của chúng. Tất cả tạo nên một Stablecoin ở vị trí độc nhất trong sứ mệnh tạo cầu nối giữa tiền điện tử và nền kinh tế truyền thống.

Stablecoin là gì?

Stablecoin là một loại tiền điện tử xuất hiện nhằm mục đích cố gắng giải quyết vấn đề biến động vốn  đối với Bitcoin và các loại tiền điện tử khác. Ý nghĩa nằm ở tên của chúng: Sự ổn định là một đặc tính thiết yếu của bất kỳ loại tiền tệ nào mà chúng ta muốn sử dụng hàng ngày.

Người sử dụng theo dõi giá trị của một loại tiền tệ fiat nhất định theo tỷ lệ 1:1, từ đó quy đổi ra mệnh giá bằng bất kỳ loại tiền tệ quốc gia nào. Điều này có nghĩa là, Stablecoin chỉ ổn định như đơn vị tiền tệ cơ bản mà nó đại diện và cơ chế sử dụng để duy trì mối liên kết của 2 bên.

Cho đến nay, mệnh giá phổ biến nhất của Stablecoin là Đô la Mỹ (USD). Theo thống kê, kể tử khi ra mắt năm 2014, Tether (USDT) là đồng ổn định đầu tiên và vẫn là đồng tiền lớn nhất tính theo vốn hóa thị trường hiện nay.

Sau thời điểm đó, vô số các loại tiền ổn định khác cũng xuất hiện, bao gồm các loại tiền ổn định dựa trên Euro, Bảng Anh, Đô la Úc và thậm chí là các loại tiền tệ dễ bay hơi hơn như đồng Real của Brazil.

Tại sao Stablecoin lại hữu ích?

Như chúng ta đã biết, Bitcoin rất dễ bay hơi, nó đã được ghi nhận biến động tới 80% chỉ trong vòng 1 ngày, điều này cũng xảy ra tương tự với các loại tiền điện tử khác. Một ví dụ dễ hiểu là  vấn đề này sẽ diễn ra nếu các giao dịch mua hàng ngày của bạn thường thực hiện bằng đồng Euro cũng được định giá bằng Bitcoin.

Hãy hình dung bạn là chủ quán cà phê chấp nhận thanh toán bằng BTC. Điều gì xảy ra nếu tỷ giá giảm ngay trước khi bạn trả lương cho nhân viên nhưng lương của họ vẫn được tính bằng Euro. Liệu bạn có nắm lấy cơ hội đó không?

Đó là lý do tại sao hầu hết mọi người sẽ không lựa chọn chi tiêu bitcoin và các thương gia sẽ không sử dụng bitcoin trong thanh toán hiện nay. Tiền tệ Fiat dễ dự đoán hơn nhưng đương nhiên vẫn sẽ có những vấn đề riêng.

• Tiền gửi ngân hàng không còn nằm trong tầm kiểm soát của bạn, thẻ của bạn có thể bị đóng băng, tài khoản có thể bị phong tỏa.
• Nếu bạn muốn gửi tiền cho gia đình ở một quốc gia khá, bạn có thể phải trả những khoản phí rất lớn và thời gian giao dịch chậm trễ trong vài ngày.
• Nếu bạn sống ở một quốc gia đang bị lạm phát cao, bạn có thể sẽ không được truy cập vào một loại tiền tệ fiat bền vững.
• Vấn đề tiền tiết kiệm của bạn dần bị hao mòn bởi Fiat không phải một kho tích trữ giá trị hiệu quả.

Khi đó, Stablecoin ra đời bằng sự kết hợp giữa tính ổn định mệnh giá của Fiat toàn cầu và tính phi tập trung của tiền điện tử. Stablecoin sẽ vô cùng hữu ích khi tích hợp và mở rộng phạm vi tiếp cận của nền kinh tế toàn cầu.

Stablecoin hoạt động như thế nào?

Về cơ bản, stablecoin là các mục trên sổ cái kỹ thuật số được chia sẻ toàn cầu có thể được giao dịch trên các mạng toàn cầu phi tập trung, ngang hàng – giống như bất kỳ loại tiền điện tử nào khác.

Hầu hết các Stablecoin không chạy mạng riêng của chúng. Thay vào đó, chúng chạy trên các blockchain đã được thiết lập, chẳng hạn như Ethereum hoặc Binance Chain. Điều này cho phép khởi chạy Stablecoin mà không phức tạp khi bắt đầu một mạng lưới từ đầu. Ví dụ: giao dịch Stablecoin dựa trên Ethereum không khác gì giao dịch chính Ether.

Nhưng tài sản quan trọng của một Stablecoin tất nhiên là sự ổn định. Các loại stablecoin khác nhau sử dụng các cách tiếp cận khác nhau để đạt được sự ổn định, thuộc các danh mục lớn sau:

• Fiat dựa trên tài sản thế chấp
• Dựa trên tài sản thế chấp tiền điện tử
• Seigniorage dựa trên thuật toán
• Tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC)

Mỗi cách tiếp cận đều có ưu và nhược điểm riêng. Chúng ta hãy xem xét ngắn gọn từng cách tiếp cận và cách chúng hoạt động.

Stablecoin dựa trên tài sản thế chấp của Fiat

Đây là cách trực quan và đơn giản nhất để đạt được sự ổn định, là mô hình đầu tiên được sử dụng và phổ biến nhất hiện nay.

Các stablecoin dựa trên tài sản thế chấp Fiat được các công ty trong chuỗi phát hành dựa trên các khoản tiền gửi ngân hàng tương ứng bằng tiền tệ fiat (tài sản thế chấp) – thường có thể hoàn lại trên cơ sở 1: 1 tại công ty phát hành.

Điều này có nghĩa là mỗi đơn vị của loại stablecoin này chỉ là đại diện của một đơn vị tiền tệ fiat hiện có trong tài khoản ngân hàng của nhà phát hành.

Ví dụ, đối với mỗi đơn vị Tether (tiền tệ) đang lưu hành, có một đô la Mỹ tương ứng trong tài khoản Tether (công ty).

Nguồn cung được xác định bởi số lượng tài sản thế chấp mà công ty nắm giữ. Việc phát hành các đơn vị mới đòi hỏi công ty hoặc khách hàng phải ký quỹ tiền mới. Ngược lại, việc mua lại stablecoin để lấy fiat dẫn đến giảm nguồn cung.

Cần lưu ý rằng loại mối quan hệ này có thể được mở rộng sang tài sản thế chấp không phải là tiền – hàng hóa (như vàng hoặc bạc) và thậm chí các sản phẩm tài chính phức tạp hơn có thể được giữ làm tài sản thế chấp và được phát hành dưới dạng mã thông báo trên blockchain.

Ví dụ hoạt động của phương pháp này bao gồm Tether, Gemini, Paxos và TrueUSD (được chốt với đô la Mỹ), Digix (được hỗ trợ bởi vàng) và Globcoin (dựa trên một rổ tiền tệ).

Ưu điểm

• Độ tin cậy: mã thông báo được hỗ trợ bởi các tài sản thực tế đã được kiểm tra theo thời gian
• Tính thanh khoản cao : hầu hết có thể được đổi trực tiếp
• Khả năng mở rộng: mô hình dễ dàng nhân rộng với ít nỗ lực

Nhược điểm

• Cần có sự tin tưởng cao đối với công ty phát hành để thực hiện việc mua lại
• Các vấn đề về tính minh bạch xung quanh các khoản tiền gửi hiện có
• Các quy định tài chính có thể thay đổi, dẫn đến đóng băng quỹ

Stablecoin dựa trên tài sản thế chấp tiền điện tử

Sự phát triển và hợp nhất của thị trường tiền điện tử đã cho phép một loại stablecoin hoàn toàn dựa trên tài sản tiền điện tử.

Cách tiếp cận này làm giảm sự phụ thuộc vào các công ty và hành vi của con người, thay vào đó là việc sử dụng các hợp đồng thông minh để quản lý sự ổn định trong toàn hệ thống. Từ đây, các Stablecoin hoàn toàn dựa trên giá trị của tiền điện tử.

Các stablecoin này luôn yêu cầu các khoản tiền gửi có tài sản thế chấp giá trị cao để đảm bảo rằng các biến động về giá trị của tài sản thế chấp cơ bản sẽ không phá vỡ chốt.

Chốt được giữ thông qua các biện pháp kích cầu kinh tế được thiết kế cẩn thận, được điều chỉnh bởi sự bỏ phiếu của cộng đồng và được bảo vệ bởi một cơ chế thanh lý tự động giữ cho giá trị của hệ thống được cân bằng.

Loại hệ thống Stablecoin này được thiết kế để chạy mà không ảnh hưởng tới hệ thống tài chính truyền thống

Ví dụ đầu tiên và nổi bật nhất về stablecoin dựa trên tài sản thế chấp tiền điện tử là DAI, sản phẩm trí tuệ của MakerDAO, tổ chức phi lợi nhuận về tiền điện tử.

Ban đầu Ether là tiền điện tử duy nhất được chấp nhận làm tài sản thế chấp , những lần lặp lại sau đó đã triển khai phương pháp đa tài sản thế chấp – Nghĩa là bạn có thể gửi  nhiều mã thông báo dựa trên Ethereum khác làm tài sản thế chấp.

Ưu điểm

• Crypto-native: Stablecoin không yêu cầu tương tác với các hệ thống truyền thống
• Tính minh bạch: tất cả các giao dịch diễn ra trên chuỗi và có thể được kiểm tra bởi bất kỳ ai
• Quản trị phi tập trung: các  hợp đồng thông minh không được kiểm soát bởi một thực thể duy nhất

Nhược điểm

• Tính mới: các lỗi tiềm ẩn trong hợp đồng thông minh có thể dẫn đến mất tiền
• Chi phí: tiền gửi có tài sản thế chấp có thể đắt đối với một số
• Giảm giá thảm hại: Thiên nga đen giảm giá đột ngột có thể bỏ qua cơ chế thanh lý an toàn

Các Stablecoin dựa trên Seigniorage dựa trên thuật toán

Loại stablecoin này cố gắng phản ánh cơ chế đằng sau mô hình ngân hàng trung ương truyền thống, nhưng với các hợp đồng thông minh thay vì con người phụ trách.

Các hợp đồng thông minh này nhằm mục đích điều chỉnh nguồn cung lưu hành dựa trên nhu cầu đối với tiền tệ, Mức giá được giữ bằng cách phát hành thêm mã thông báo khi nhu cầu cao (thông qua cổ phiếu có lãi suất) và loại bỏ mã thông báo khi nhu cầu giảm xuống thông qua hệ thống trái phiếu có thể mua lại và tự động mua lại.

Không giống như các mô hình được thế chấp, không có tài sản cơ bản nào có thể được mua lại hoặc giao dịch. Giá trị đến từ kỳ vọng rằng hệ thống sẽ có thể giữ cho stablecoin ổn định.

Đây là một khái niệm mang tính thử nghiệm cao và phần lớn vẫn chưa được chứng minh, và bản chất của nó đã dẫn đến phản ứng dữ dội của pháp luật – với Basis, một công ty tiên phong hiện đã không còn tồn tại, đã bị đóng cửa do những lo ngại về quy định.

Hiện tại chỉ có một số dự án như vậy tồn tại, chẳng hạn như Bdollar – và sau đó, với nguồn cung lưu hành rất hạn chế.

Ưu điểm

• Khái niệm vững chắc: các cơ chế của seigniorage đã hoạt động thành công trong nhiều thế kỷ trong nền kinh tế truyền thống
• Crypto-native: Stablecoin không yêu cầu tương tác với các hệ thống truyền thống
• Tính minh bạch: Tất cả các giao dịch diễn ra trên chuỗi và có thể được kiểm tra bởi bất kỳ ai

Nhược điểm

• Tính mới: các lỗi tiềm ẩn trong hợp đồng thông minh có thể hủy hoại dự án
• Bề mặt tấn công: không rõ liệu sự kết hợp của hợp đồng thông minh và các ưu đãi kinh tế có thể phản ứng đủ nhanh trong trường hợp có một cuộc tấn công có chủ ý hay không
• Tính hợp pháp: trong một lĩnh vực vốn đã thiếu sự rõ ràng về quy định, khái niệm này có thể gây ra nhiều phản ứng dữ dội hơn

CBDC: Tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương

Khi tiền điện tử chứng tỏ mình là một giải pháp thay thế khả thi và hiệu quả cho các hệ thống thanh toán hiện tại, chiến thắng trên nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, thì điều tự nhiên, chính phủ sẽ không muốn đứng ngoài cuộc và trở thành người chơi quyền lực nhất. Đó là nơi các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương xuất hiện.

CBDC không phải là tiền điện tử, cũng không phải là Stablecoin – nhưng chúng bao gồm các yếu tố của cả hai. Chúng “ổn định”, vì CBDC không khác gì một hình thức được cải tiến lại của một loại tiền tệ quốc gia kết hợp một số tính năng làm cho tiền điện tử trở nên mạnh mẽ như vậy.

Điều đáng nói là, ngoài một số thí điểm quy mô nhỏ – đặc biệt là ở Trung Quốc của Ngân hàng Trung Ương (PBOC) – chưa có quốc gia nào triển khai CBDC. Do đó, các dự án hiện tại rất khác nhau về hình thức, công nghệ và cấu trúc tiền tệ.

CBDC tương tự như thế nào với tiền điện tử

Theo nhiều cách, CBDC được coi như một sự kết hợp giữa Bitcoin và một loại tiền tệ Fiat.

Tính năng chính được hầu hết các đề xuất CBDC sử dụng là chuỗi khối hoặc hệ thống sổ cái phân tán (DLT) để giữ một sổ cái duy nhất về các khoản thanh toán và giao dịch.

Ưu điểm của điều này là nó mang lại hiệu quả cao hơn và cho phép các ngân hàng trung ương sử dụng một sổ cái duy nhất để hạch toán cung tiền. Điều này cũng làm giảm sự phụ thuộc của ngân hàng trung ương vào các ngân hàng thương mại để kiểm soát việc phát hành tiền mới vào nền kinh tế.

CBDC khác với tiền điện tử như thế nào?

CBDC sẽ là mạng được cấp phép, trái ngược với bản chất mở của Bitcoin. Việc xác thực giao dịch có thể sẽ vẫn nằm dưới sự kiểm soát của các thực thể được quản lý, mặc dù không chắc liệu những điều này có bao gồm cả khu vực tư nhân cũng như chính phủ hay không.

Cuối cùng, cũng không giống như Bitcoin, cả quy tắc cung ứng tiền và tiền tệ có thể sẽ vẫn nằm dưới sự kiểm soát hoàn toàn của quốc gia tiền tệ – giống như tiền tệ fiat ngày nay, nhưng cho phép ngân hàng trung ương kiểm soát trực tiếp hơn.

Tuy nhiên, với tính chất thử nghiệm cao (và đôi khi bí mật) của các dự án CBDC và do chưa có đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương nào được triển khai, còn quá sớm để biết chắc chắn bất kỳ điều này sẽ diễn ra như thế nào.

Hiện tại, các stablecoin đang làm rất tốt việc thu hẹp khoảng cách giữa tiền pháp định và tiền điện tử.

Xem thêm: >>> CBDC là gì? Tất tần tật về CBDC (Phần 1)

Một tương lai ổn định

Stablecoin được cho là loại tiền điện tử phát triển nhanh nhất hiện nay. Chỉ riêng trong năm 2020, nguồn cung cấp stablecoin đã tăng từ 5 tỷ đô la lên 23 tỷ đô la.

Nếu không có mức độ ổn định giá, tiền điện tử sẽ khó cung cấp các công cụ tài chính phức tạp hơn, chẳng hạn như các khoản vay, hợp đồng phái sinh hoặc bảo hiểm. Do đó, tiền điện tử trở thành một phần của nền kinh tế toàn cầu.

Ngày nay, những điều này đều có thể xảy ra, một ngành công nghiệp hoàn toàn mới dựa trên tiền điện tử, tài chính phi tập trung Defi, đang nhanh chóng đạt được động lực lớn từ Stablecoin.

Tuy nhiên, còn nhiều thách thức trong tương lai khi tiền điện tử trở thành xu hướng chủ đạo. Trong đó, quan trọng nhất là quy định, chính sách hoạt động. Bản chất không giới hạn, chống kiểm duyệt của tiền điện tử thường mâu thuẫn với quy tắc tài chính hiện tại và dự kiến sẽ có nhiều phản ứng trái chiều.

Điều đó cho thấy rằng, bất kể kết quả cuộc đụng độ giữa các tiến bộ công nghệ và nỗi lực quản lý ra sao, thì Stablecoin vẫn luôn sẵn sàng đóng vai trò dẫn đầu trong tương lai không xa.

Source: Learncrypto