So sánh sự khác biệt giữa CEX và DEX

Sàn giao dịch là một trong những yếu tố cấu thành nên bất kỳ thị trường tài chính nào, đây là nơi diễn ra các hoạt động mua, bán và trao đổi giữa các loại tài sản khác nhau. Mặc dù thị trường tài sản kỹ thuật số sinh sau đẻ muộn so với các loại hình tài chính khác, nhưng nó đã phát triển rất nhanh, hiện đã có hơn 200 sàn giao dịch tiền điện tử với nhiều hình thức khác nhau, hơn nữa thế giới tiền điện tử vốn dĩ phức tạp, và liên tục sản sinh ra những khái niệm mới. Điều này vô tình gây ra một trở ngại lớn đối với những người mới bước chân vào thị trường khi không biết nên chọn sàn giao dịch nào? Sự khác biệt cũng như ưu và nhược điểm của các loại hình sàn giao dịch? Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho các bạn khái niệm và sự khác biệt cơ bản giữa 2 loại hình sàn giao dịch phổ biến nhất trong thế giới crypto là sàn giao dịch “tập trung” và sàn giao dịch “phi tập trung” hay còn gọi là CEX và DEX.

Sàn giao dịch tiền điện tử tập trung (CEX)

Sàn giao dịch tập trung là phiên bản sớm nhất của sàn giao dịch. Đây là loại hệ sinh thái được xây dựng với sự tin cậy như là phần mềm phụ trợ. Tại đây, quản trị viên của sàn giao dịch có quyền kiểm soát trực tiếp giao dịch Tất cả dữ liệu, tiền được lưu trữ trong máy chủ trung tâm. Nó cho phép xử lý dữ liệu nhanh chóng, dễ dàng và có tính thanh khoản cao hơn.

Sàn giao dịch tập trung hoạt động như thế nào?

Sàn giao dịch tập trung ít nhiều hoạt động như một ngân hàng. Quản trị viên là cơ quan trung tâm duy nhất của sàn giao dịch. Người dùng lưu trữ tài sản của riêng họ bên trong sàn giao dịch. Các nhà giao dịch của sàn giao dịch có thể có các khóa riêng cá nhân của riêng họ để truy cập vào ví tiền điện tử của họ nhưng tất cả tài sản được lưu trữ trong Máy chủ tập trung.

Nó cho phép

Giao dịch từ Fiat đến tiền điện tử
Giao dịch tiền điện tử với tiền điện tử

Không phải tất cả các sàn giao dịch tập trung đều hỗ trợ giao dịch fiat cho tiền điện tử, một số sàn giao dịch cung cấp giao dịch fiat cho tiền điện tử:

Kraken
Coinbase
Robin Hood
Gemini

Doanh thu hàng ngày của một số nền tảng trên hệ thống tập trung

Quy trình giao dịch tiền điện tử

Chọn một nền tảng giao dịch tiền điện tử.

Bước đầu tiên để giao dịch tiền điện tử là chọn một nền tảng có những gì bạn muốn. Ví dụ: nếu bạn muốn giao dịch bằng nội tệ của mình, bạn sẽ muốn chọn một nền tảng cho phép bạn làm như vậy. Ngoài ra, các yếu tố khác mà bạn nên xem xét khi chọn một nền tảng bao gồm tính bảo mật, độ an toàn, tỷ giá hối đoái của nền tảng.

Tạo tài khoản người dùng.

Điều này sẽ yêu cầu tên đầy đủ của bạn, địa chỉ email có thể truy cập và mật khẩu.

Vượt qua thủ tục KYC hoặc AML.

Quy trình KYC (Biết khách hàng của bạn) và AML (chống rửa tiền) yêu cầu quy trình xác minh người dùng đối với các nền tảng trao đổi tiền điện tử trước khi người dùng có thể bắt đầu giao dịch tiền điện tử trên diễn đàn. Mức độ yêu cầu xác minh khác nhau giữa các nền tảng. Trong khi một số nền tảng chỉ yêu cầu xác nhận email, một số nền tảng yêu cầu phương thức nhận dạng bổ sung như ảnh hộ chiếu của người dùng (hoặc bằng lái xe / thẻ căn cước quốc gia), xác minh số điện thoại và các thông tin cá nhân khác.

Kết nối các phương thức thanh toán của bạn – chẳng hạn như tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng hoặc thẻ ghi nợ.

Để bắt đầu giao dịch tiền điện tử, bạn cần nạp tiền vào ví tài khoản của mình bằng số tiền mà bạn muốn sử dụng để mua tiền điện tử.

Mua tiền điện tử.

Điều tiếp theo cần làm là mua tiền điện tử mà bạn muốn trên nền tảng.

Có được một chiến lược giao dịch.

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự biến động của tiền điện tử. Vì mục đích của giao dịch tiền điện tử là kiếm lợi nhuận và một quyết định sai lầm có thể khiến bạn mất rất nhiều tiền, bạn sẽ cần phải nghiên cứu và áp dụng một chiến lược giao dịch nhằm giành chiến thắng.

Ưu điểm

Tính thanh khoản: Sàn giao dịch tập trung có tính thanh khoản cao hơn các loại sàn giao dịch khác. Cho đến nay các sàn giao dịch này vẫn phổ biến trong giới giao dịch.
Giao dịch nhanh chóng: Trong các Sàn giao dịch tập trung, tiền và dữ liệu được lưu trữ trong máy chủ trung tâm, có một đường dẫn duy nhất cho dữ liệu, một khi giao dịch khớp lệnh, giao dịch sẽ diễn ra ngay lập tức
Bảo trì dễ dàng: Các sàn giao dịch tập trung rất dễ bảo trì, khá dễ dàng để xử lý và bảo trì vì có một máy chủ trung tâm để lưu trữ.
Sự ổn định: Các loại trao đổi này có tính ổn định cao và có thể dự đoán được
Thân thiện với người dùng: Sàn giao dịch tập trung cung cấp trải nghiệm thân thiện với người dùng phong phú và các tính năng công nghệ cao.

Nhược điểm

Rủi ro tấn công: Vì các sàn giao dịch tập trung được vận hành bởi các công ty chịu trách nhiệm về tài sản của khách hàng nên họ rất dễ gặp rủi ro hack hoặc rủi ro an ninh mạng. Mt. Gox, một trong những sàn giao dịch tiền điện tử tập trung lớn nhất và đáng tin cậy nhất, đã bị một vụ hack lớn vào năm 2014. Vụ hack khiến 850.000 bitcoin lên tới hơn 460 triệu đô la tiền của khách hàng bị đánh cắp. Mt. Gox tuyên bố phá sản sau vụ hack

Phí giao dịch: Các sàn giao dịch tiền điện tử tập trung tính một khoản phí tương đối cho các dịch vụ mà họ cung cấp. Mặc dù, không giống như vốn chủ sở hữu, việc đánh thuế không được áp dụng trong khi giao dịch bằng tiền điện tử, các khoản phí do các sàn giao dịch tập trung áp đặt tạo thành một chi phí tài chính quan trọng. Ví dụ: Binance tính phí giao dịch từ 0,012% đến 0,1%.

Xem thêm:>>> Hiểu về sàn phi tập trung (DEX) và sàn tập trung (CEX)

Trao đổi tiền điện tử phi tập trung (DEX)

Các sàn giao dịch phi tập trung là DApps giao dịch tiền điện tử tự kiểm soát, do đó có tên như vậy. Tuy nhiên, DEX hoàn toàn dựa trên blockchain. Điều này có nghĩa là tất cả các dịch vụ DEX đều không bị kiểm soát bởi bất kỳ ai hoặc bất kỳ cơ quan trung ương nào. Về hoạt động của họ, DEX không nhận lệnh để hoạt động. Điều này không giống như cách các bên thứ ba quản lý và kiểm soát CEX. Có nghĩa là chủ sở hữu tiền điện tử tự mình giao dịch tiền điện tử. Bạn không cần thủ tục KYC cũng không bị yêu cầu thông tin cá nhân của bạn.

Một số nền tảng DEX phổ biến bao gồm Binance Dex, AirSwap, OmegaOne, WavesDex, Bancor Protocol, Kyber Network, EtherDelta, Bisq, 0x, BarterDex, Nxt và Counterparty Dex.

Sàn giao dịch phi tập trung hoạt động như thế nào?

Có nhiều loại DEX khác nhau, có thể được chia thành các danh mục sau:

Sổ đặt lệnh on chain: Trong một DEX sử dụng sổ đặt lệnh on chain, có các nút mạng được chỉ định để duy trì hồ sơ của tất cả các tổ chức. Nó cũng yêu cầu quá trình thực hiện của các thợ đào để xác nhận mỗi giao dịch. Một số nền tảng nổi tiếng sử dụng sổ đặt lệnh on chain bao gồm các sàn giao dịch Bitshares và StellarTerm.
Sổ đặt lệnh off chain: Trái ngược với sổ đặt lệnh on chain, việc ghi lại các sự kiện trong các sổ đặt lệnh off chain được lưu trữ trong một thực thể tập trung. Họ triển khai “công cụ tiếp sức” để giúp quản lý những thứ này, chẳng hạn như sổ ghi chép. Các DEX áp dụng sổ đặt chép đặt hàng ngoài chuỗi là Binance DEX, 0x và EtherDelta.
Các nhà tạo lập thị trường tự động (AMM): AMM bùng nổ vào năm 2020, nhờ sự thúc đẩy của DeFi và được sử dụng bởi các giàn DEX yêu thích như Uniswap, SushiSwap và Kyber Network. AMM không cần làm việc theo sổ lệnh. Thay vào đó, họ sử dụng các hợp đồng thông minh để tạo thành các pool thanh khoản tự động triển khai thương mại dựa trên các thông số cụ thể.

Ưu điểm

Mặc dù chỉ mới phát triển gần đây, nhưng các sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung mang lại những lợi thế tác động đến việc lưu ký và đa dạng hóa tài sản kỹ thuật số, phần thưởng giao dịch và quyền riêng tư của nhà đầu tư.

Không cần KYC: KYC/AML là tiêu chuẩn bắt buộc của nhiều sàn giao dịch. Vì các lý do pháp lý, các cá nhân thường phải gửi giấy tờ tùy thân và bằng chứng địa chỉ. Tuy nhiên, đối với sàn DEX thì không cần cấp quyền và sẽ không có ai kiểm tra danh tính của bạn, tất cả bạn cần chỉ là một ví tiền điện tử.
Không rủi ro đối tác: Một trong các yếu tố chính khiến các sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung hấp dẫn là vì chúng không giữ tiền của khách hàng. Do đó, nếu có rủi ro xảy ra thì cũng sẽ không khiến tiền hay thông tin cá nhân của người dùng gặp nguy hiểm.
Quỹ được kiểm soát hoàn toàn bởi người dùng: Sàn giao dịch phi tập trung được sở hữu và điều khiển bởi tất cả các bên tham gia và không có một bên thứ 3 nào có được quyền lưu giữ nguồn vốn của khách hàng. Việc kiểm soát tiền luôn nằm trong tay của người dùng nhờ cấu trúc mạng lưới ngang hàng.
Đa dạng: Bắt đầu từ tháng 10 năm 2020, thực sự có hơn 7.400 loại tiền điện tử trên thị trường. Các CEX thực hiện quyền kiểm soát đối với các loại tiền điện tử mà họ sẽ liệt kê và nói chung sẽ chỉ liệt kê những loại tiền điện tử có đủ công việc giao dịch, mức độ phổ biến và các tiêu chuẩn bảo mật hiệu quả để đảm bảo lợi nhuận và sự tuân thủ pháp luật. Nhiều altcoin chỉ có thể truy cập thông qua DEX, nơi các giao dịch P2P có thể xảy ra mà không cần khối lượng giao dịch cao. Điều này tạo cơ hội rộng rãi hơn để tham gia vào tài sản kỹ thuật số và tăng khả năng bao gồm doanh nghiệp.
Giao dịch không cần tin cậy: Trên CEX, mọi giao dịch đều được giám sát và ghi lại bởi sự chấp thuận trung tâm, chính sàn giao dịch. Thông qua các hợp đồng thông minh, các DEX thực hiện các giao dịch và ghi lại chúng vào blockchain, cho phép các sự kiện không cần tin cậy. Và vì DEX không duy trì số tiền của bạn, chúng ít có khả năng bị tin tặc nhắm mục tiêu hơn.

Nhược điểm của DEX

Những thiệt hại đến từ việc sử dụng sàn giao dịch phi tập trung cũng gây trở ngại cho việc áp dụng rộng rãi. Những hạn chế này ảnh hưởng đến khả năng mở rộng của DEX, kiến thức về khách hàng, tính thanh khoản của hàng hóa và tính lưu động của vốn.

Tính khả dụng: Hiện nay, trên thực tế thì sàn DEX vẫn không mấy thân thiện với người dùng bằng các sàn giao dịch truyền thống. Đối với người mới chưa quen với các ví tiền điện tử phi lưu ký thì cần có thời gian làm quen với các sàn DEX. Trong quá trình giao dịch nếu quên mật khẩu, bạn có thể dễ dàng đặt lại. Tuy nhiên, nếu quên seed phrase, tiền của bạn sẽ mãi mãi thất lạc mà không thể lấy lại được. Bên cạnh đó, công nghệ DEX hiện tại không tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua các tài nguyên kỹ thuật số bằng tiền tệ fiat như USD, bạn cũng không thể giao dịch fiat hoặc bắt buộc rút tiền vào tài khoản ngân hàng của mình. Trong khi công nghệ stablecoin đang nổi lên để lặp lại vai trò của fiat trong hệ sinh thái DeFi, việc thiếu fiat on và off-ramps là một rào cản để gia nhập đối với người dùng mới làm quen.
Khối lượng giao dịch và tính thanh khoản: Khối lượng giao dịch của các sàn DEX quá nhỏ bé so với các sàn CEX. Đặc biệt, tính thanh khoản của các sàn phi tập trung cũng khá thấp bởi đây vẫn là những sàn còn khá mới mẻ, ít người dùng và chưa hẳn sẽ có cung và cầu cho các tài sản tiền điện tử mà bạn muốn giao dịch. Bạn có thể sẽ không tìm thấy cặp giao dịch mong muốn, hoặc nếu tìm thấy, có thể giá giao dịch có thể không uy tín.
Phí giao dịch: Phí trên các sàn DEX không phải luôn cao hơn, nhưng sẽ có các thời điểm cao hơn rất nhiều so với CEX, đặc biệt là khi mạng lưới quá tải hoặc bạn đang sử dụng một số lệnh trên chuỗi.
Khả năng mở rộng: Khả năng mở rộng của blockchain phụ thuộc vào số lượng giao dịch mà một mạng có thể xử lý trước khi đạt đến công suất. Ví dụ: mạng Bitcoin xử lý 4,6 giao dịch mỗi giây (TPS), trong khi Ethereum đạt được 15 TPS. Chức năng trao đổi phi tập trung bằng cách sử dụng các hợp đồng thông minh trên mạng blockchain. Do đó, các DEX được gắn vào các giới hạn của cơ sở hạ tầng mạng bên dưới của chúng.

Sự khác biệt giữa sàn giao dịch tiền điện tử tập trung và phi tập trung

CEX	DEX
Sàn quản lý mọi giao dịch	Người dùng tự quản lý các giao dịch
Thường có cổng Fiat	Không sử dụng cổng Fiat
Tính thanh khoản cao	Tính thanh khoản thấp
Tốc độ giao dịch nhanh	Tốc độ giao dịch chậm
Có nguy cơ bị hack, đánh cấp thông tin và lỗi máy chủ	Khó có nguy cơ bị hack, đánh cấp thông tin và lỗi máy chủ
Cần phải xác minh KYC	Không cần xác mình KYC
Dễ thao tác	Thao tác khá phức tạp

Hy vọng thông qua bài viết này các bạn đã biết được khái niệm cơ bản cũng như ưu và nhược điểm của CEX và DEX, chúc bạn sẽ tìm kiếm được một sàn giao dịch thích hợp và giao dịch thành công.