Lightning Network là gì? Tổng quan về mạng thanh toán tương lai của Bitcoin

Trong bài viết hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về một giao thức giúp tối ưu hóa Bitcoin trong giao dịch và mở ra tương lai áp dụng rộng rãi cho đồng tiền số một thế giới này – Lightning Network

Vấn đề hiện tại của Bitcoin

Mọi người đều biết một trong những thách thức lớn nhất của mạng Bitcoin luôn là khả năng mở rộng, chi phí giao dịch cao, cùng với tốc độ giao tiếp tương đối chậm giữa người mua và người bán. Do đó, nền tảng này khá tụt hậu so với các mạng thanh toán khác như Visa hay Paypal. Mạng Visa thường xử lý 24.000 giao dịch mỗi giây, trong khi mức tối đa của Bitcoin chỉ là bảy giây. Đối với những người mới bắt đầu đầu tư vào Bitcoin, đây không phải là vấn đề quá lớn. Tương tự như vậy, nếu bạn đang giữ BTC của mình trong nhiều tháng hoặc nhiều năm, việc chờ đợi thêm vài giây để giao dịch được thực hiện cũng không có gì là bất tiện lớn. Nhưng nếu Bitcoin muốn trở thành một phương thức thanh toán hàng hóa và dịch vụ thực sự chính thống, nó sẽ cần được trang bị để xử lý hàng nghìn giao dịch mỗi giây.

Về cơ bản, Bitcoin có quy mô kém vì cần có nhiều cá nhân, tổ chức và máy tính khác nhau để xác minh mọi giao dịch. Thay vì hoạt động như mạng Visa – nơi tiền được gửi trực tiếp giữa các tài khoản gần như ngay lập tức – Bitcoin hoạt động giống như gửi một bức điện, với nhiều tác nhân và sự chậm trễ liên quan đến giao dịch dù là nhỏ nhất. Đó là một trong những điểm chính để sử dụng Bitcoin ngay từ đầu là loại bỏ khâu trung gian. 

Nhưng thị trường tiền điện tử luôn thay đổi và đã có nhiều nỗ lực trong vài năm qua để làm cho Bitcoin nhanh hơn trên quy mô lớn hơn. Các bản sửa lỗi có thể liên quan đến việc giảm số lượng người tham gia vào mỗi giao dịch và giảm số lượng tính toán được thực hiện để xác minh một giao dịch. Ligtning network là một trong những giải pháp như vậy.

Lightning Network là gì?

Lightning Network  là một khái niệm được xây dựng bởi Joseph Poon và Thaddeus Dryja vào năm 2015. Ý tưởng của Lightning Network là tạo nên một giao thức thanh toán có thể sử dụng làm giải pháp ngoài chuỗi cho vấn đề mở rộng mạng lưới hiện đang là một thách thức đối với hệ thống của Bitcoin. Lightning Network xuất hiện trong hoàn cảnh cả Bitcoin lẫn nhiều loại tiền mã hóa khác đang thực sự gặp phải một số giới hạn.

Trong thời điểm hiện tại, công nghệ blockchain của Bitcoin chỉ có thể thực hiện từ 2 đến 7 giao dịch mỗi giây (TPS). Cùng với sự phát triển rộng rãi của hệ sinh thái tiền mã hóa, ngày càng có nhiều người tham gia vào mạng lưới. Số lượng các giao dịch được khai báo lên blockchain cũng tương ứng theo đó mà tăng dần. Khi mạng lưới nghẽn càng nhiều, hiệu suất tổng thể sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng cực xấu đến tính ứng dụng thực tiễn của Bitcoin trong vai trò một loại tiền tệ số toàn cầu. Dự án Lightning Network được coi như một giải pháp tiềm năng với hàng triệu giao dịch trên giây và chi phí gần như rất thấp cho mỗi giao dịch.

Lịch sử của Lightning Network

Lightning Network được đề xuất vào năm 2015 bởi hai nhà nghiên cứu, Thaddeus Dryja và Joseph Poon, trong một bài báo có tiêu đề “Mạng lưới Bitcoin Lightning”. Các bài viết của họ dựa trên các cuộc thảo luận trước đây về các kênh thanh toán được thực hiện bởi Satoshi Nakamoto, người ẩn danh tạo ra Bitcoin. Nakamoto đã mô tả các kênh thanh toán cho nhà phát triển đồng nghiệp Mike Hearn, người đã xuất bản các cuộc trò chuyện vào năm 2013. 

Bài báo mô tả một giao thức ngoài chuỗi được tạo thành từ các kênh thanh toán, do đó hai bên không đáng tin cậy có thể chuyển giá trị mà không làm nghẽn mạng chính. Các kênh ngoại tuyến được thiết kế để giải quyết vấn đề về khả năng mở rộng của Bitcoin. 

Vào năm 2016, Dryja và Poon thành lập Lightning Labs (cùng một số người đóng góp khác), một công ty chuyên phát triển Lightning Network. Mặc dù có nhiều sự thay đổi thành viên trong nhóm theo thời gian, Lightning Labs đã làm việc để làm cho giao thức tương thích với mạng Bitcoin cốt lõi. 

Một bước đột phá đã trở nên khả thi sau khi soft fork dựa trên SegWit của Bitcoin vào năm 2017, giải phóng không gian cho nhiều giao dịch hơn để phù hợp với từng khối và loại bỏ một lỗi của Bitcoin lâu đời được gọi là tính dễ uốn của giao dịch. Lỗi này cho phép người dùng giả mạo các giao dịch và giữ Bitcoin trong ví của họ.

Vào năm 2018, Lightning Labs cuối cùng đã tung ra phiên bản beta của việc triển khai Lightning Network vào mạng chính Bitcoin. Vào thời điểm này, những nhân vật đại chúng như Jack Dorsey, người sáng lập Twitter đã bắt đầu tham gia vào dự án. Dorsey đã thuê một nhóm các nhà phát triển tập trung hoàn toàn vào việc phát triển Lightning Network bằng cách trả tiền cho họ bằng Bitcoin. Ông cũng có kế hoạch triển khai Lightning Network vào Twitter trong tương lai.

Kể từ tháng 4 năm 2020, Lightning Network sẽ hoạt động tốt. Nó tự hào có hơn 12.000 nút trực tuyến, hơn 30.000 kênh đang hoạt động và dung lượng chỉ hơn 920 BTC.

Có một số cách triển khai nút khác nhau như lightning của Blockstream  , Lightning Network Daemon của Lightning Labs  và Eclair của ACINQ  là một số trong những cách phổ biến nhất. Đối với những người dùng ít thiên về kỹ thuật, nhiều công ty cung cấp các nút plug-and-play. Điều duy nhất bạn phải làm với những thứ này là bật nguồn thiết bị và bạn đã sẵn sàng để bắt đầu với Lightning Network.

Cơ chế hoạt động của lightning network

Lightning Network gồm có một hệ thống giao dịch off-chain được xây dựng trên nền tảng blockchain của bitcoin. Hệ thống này vận hành ở cấp độ mạng ngang hàng (P2P), tính ứng dụng của nó dựa trên nguyên lý tạo ra các kênh thanh toán 2 chiều, qua đó người dùng có thể thực hiện các giao dịch tiền điện tử liền mạch. 

Sau khi hai bên đã đồng thuận tạo ra một kênh thanh toán, họ có thể chuyển tiền tùy ý qua lại giữa các ví với nhau. Tất cả các giao dịch được thực hiện trong kênh đó đều là off-chain (không được lưu và xử lý bởi blockchain của bitcoin), và sẽ không cần tới sự đồng thuận của toàn hệ thống. Nhờ đó, các giao dịch này có thể được thực thi một cách nhanh chóng thông qua hợp đồng thông minh, với mức chi phí thấp và tốc độ giao dịch cao.

Để thiết lập một kênh thanh toán, 2 bên tham gia cần khởi tạo một ví đa chữ ký có trữ sẵn một số tiền nhất định. Số tiền này chỉ có thể được truy cập một khi đôi bên đồng thời cung cấp khóa cá nhân (có thể là 2 hoặc nhiều bên, tùy trường hợp). Điều này nhằm đảm bảo không bên nào có thể truy cập được số tiền đó khi chưa có được sự đồng thuận của tất cả các bên còn lại.

Các bên tham gia sẽ phải tương tác với mạng lưới blockchain của Bitcoin 2 lần để mở và đóng kênh thanh toán. Do đó, tất cả các giao dịch khác phát sinh trong kênh thanh toán sẽ không trực tiếp được thực hiện trong chuỗi chính.

Ưu Điểm Của Lightning Network

• Khoản thanh toán vi mô: Có một số lượng Bitcoin tối thiểu mà bạn có thể gửi trong một giao dịch – khoảng 0,00000546 BTC. Tại thời điểm viết bài, số tiền đó tương đương với khoảng 4 xu. Đó là một số tiền nhỏ, nhưng Lightning Network cho phép bạn đẩy các giới hạn để giao dịch đơn vị nhỏ nhất hiện có – 0,00000001 BTC hoặc một  satoshi .
• Tốc độ giao dịch: Các giao dịch sẽ gần như ngay lập tức cho dù mạng có bận rộn đến đâu. Từ đó, tăng sức cạnh tranh của tiền điện tử với các hệ thống thanh toán truyền thống như Visa, MasterCard và PayPal.
• Phí giao dịch: Vì các giao dịch sẽ thực sự diễn ra trong các kênh Lightning Network và bên ngoài blockchain, bạn sẽ chỉ cần trả các khoản phí nhỏ nhất, nếu có. Đây là một trong những lợi thế chính của Lightning Network, điều này sẽ hoàn toàn cho phép Bitcoin được sử dụng như một hình thức thanh toán trong các cửa hàng, quán cà phê, quán bar…
• Khả năng mở rộng: Lightning Network cho phép Bitcoin và các loại tiền điện tử xử lý khối lượng giao dịch lên mức cao chưa từng có, ít nhất là 1 triệu giao dịch mỗi giây.
• Hoán đổi nguyên tử chuỗi chéo: Miễn là hai blockchain chia sẻ cùng một hàm băm mật mã (và hầu hết các blockchain chính đều có), người dùng sẽ có thể gửi tiền từ chuỗi này sang chuỗi khác mà không cần phải tin tưởng vào một bên trung gian thứ ba, chẳng hạn như một sàn giao dịch. Công nghệ này có một tiềm năng thực sự mang tính cách mạng.
• Bảo mật và Ẩn danh: Quá trình chuyển đổi các loại tiện tử vẫn có thể được theo dõi từ ví này sang ví khác. Tuy nhiên, khi nói đến Lightning Network, hầu hết các giao dịch xảy ra bên ngoài blockchain chính, vì vậy tất cả các khoản thanh toán vi mô được thực hiện qua các kênh Lightning sẽ gần như không thể theo dõi được.

Nhược điểm của Lightning Network

Lightning Network chỉ mới thực hiện những bước đi đầu tiên. Do đó, nó cần hoàn thiện trong quá trình phát triển để có thể khắc phục những hạn chế sau:

• Không giống như các giao dịch on-chain, các giao dịch bằng Lightning Network không thể thực hiện được khi người nhận đang ở trạng thái offline.
• Người sử dụng mạng lưới bắt buộc phải giám sát giao dịch thường xuyên nhằm bảo vệ tài khoản của mình.
• Lightning Network không phù hợp với các giao dịch với khối lượng lớn. Do khối lượng ví đa chữ ký trên mạng lưới là rất lớn (về cơ bản là ví chia sẻ), khả năng cao các ví này sẽ không cung cấp đủ số dư khi thực hiện vai trò làm trung gian của các giao dịch lớn đó.

Tương lai của Lightning network

Tiền điện tử đang là xu hướng chủ đạo của nền kinh tế toàn cầu, sự ra đời của Lighning network chính là một bước đốt phá giúp cho xu hướng này nhanh chóng được áp dụng vào cuộc sống hàng ngày của con người.  Điều này có nghĩa là một trong những mục đích sử dụng BTC – như một hình thức thanh toán chính thống không còn là giấc mơ xa vời. Trên thực tế, Lightning Network đã nhận được một cú hích lớn từ El Salvador, với các báo cáo cho thấy 25% trong số 4,5 triệu dân số trưởng thành của đất nước hiện đang sử dụng Lightning Wallet. Điều này có thể khuyến khích một loạt các quốc gia phụ thuộc vào kiều hối áp dụng phương thức này. Bên cạnh đó, việc Twitter bổ sung dịch vụ thu phí vào ngày 24 tháng 9 năm 2021, sử dụng Lightning Network thông qua Strike, mang đến một cột mốc quan trọng khác, cho phép 200 triệu người dùng thực hiện thanh toán vi mô ngay lập tức bằng Bitcoin để nhận ra nội dung chất lượng. Cùng với những sự kiện quan trọng này, có những bước tiến lớn đang được thực hiện với khả năng sử dụng, vì vậy LN có thể chứng minh là ứng dụng sát thủ của bitcoin trong cuộc đấu tranh để hoàn thành chức năng của nó như là tương lai của tiền tệ.

Source: Tổng hợp