Hợp đồng thông minh (Smart Contract ) và những điều cơ bản

Hợp đồng thông minh – Smart contract là gì?

Khái niệm cơ bản

Smart contract là một hợp đồng thực hiện tự động dựa trên các điều khoản và điều kiện được xác định và thực thi bằng phần mềm và không có sự can thiệp bên ngoài. Các hợp đồng thông minh thường được lưu trữ và bảo mật bằng công nghệ blockchain.

Mục tiêu chính của Smart Contract là cho phép hai bên không xác định danh tính có thể giao dịch hay làm việc với nhau trên Internet mà không cần thông qua trung gian.

Xem thêm: >>> Blockchain là gì? Tổng quan về blockchain

Hợp đồng thông minh hoạt động thế nào?

Về cơ bản có thể nói rằng tất cả các loại tiền điện tử đều dựa trên hợp đồng thông minh. Tuy nhiên, thuật ngữ hợp đồng thông minh thường được liên kết với mạng Ethereum (vì nền tảng phần mềm của nó tập trung vào việc lưu trữ các hợp đồng thông minh và các ứng dụng phi tập trung trên một blockchain). Một hợp đồng thông minh có thể được tạo và triển khai vào blockchain bởi bất kỳ ai và cho phép tất cả người dùng kiểm tra mã và trạng thái hiện tại của nó để xác minh một cách công khai và minh bạch.

Trên mạng lưới Ethereum, Hợp đồng thông minh bao gồm một mã hợp đồng (contract address) và hai khóa công khai (public key). Khóa thứ nhất là khóa được người tạo ra hợp đồng cung cấp, khóa thứ hai chính là hợp đồng, đóng vai trò là một mã định danh duy nhất cho mỗi hợp đồng.

Mỗi máy tính trên mạng (hoặc “nút”) lưu trữ một bản sao của tất cả các hợp đồng thông minh hiện có và trạng thái hiện tại của chúng cùng với dữ liệu giao dịch và blockchain.

Khi một hợp đồng thông minh nhận được tiền từ người dùng, mã của nó được thực thi bởi tất cả các nút trong mạng để đạt được sự đồng thuận về kết quả. Đây là điều cho phép các hợp đồng thông minh chạy một cách an toàn mà không cần bất kỳ cơ quan trung ương nào, ngay cả khi người dùng đang thực hiện các giao dịch tài chính phức tạp với các thực thể không xác định.

Để thực hiện một hợp đồng thông minh trên mạng Ethereum, người dùng thường phải trả một khoản phí gọi là “gas”. Sau khi được triển khai trên blockchain, các hợp đồng thông minh thường không thể bị thay đổi, ngay cả bởi người tạo ra chúng. Điều này giúp đảm bảo rằng chúng không thể bị kiểm duyệt hoặc đóng cửa.

Xem Thêm: >>> Video kiến thức về Hợp đồng thông minh.

Khả năng sử dụng khác của Smart Contract

Ngoài được sử dụng trong các giao thức trên không gian DeFi. Hợp đồng thông minh có thể được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ chăm sóc sức khỏe, chuỗi cung ứng đến dịch vụ tài chính, và nhiều lĩnh vực khác trong kinh tế – xã hội.

Hệ thống bỏ phiếu của chính phủ.

Hợp đồng thông minh cung cấp một môi trường an toàn giúp hệ thống bỏ phiếu ít bị thao túng hơn. Các phiếu bầu sử dụng hợp đồng thông minh sẽ được bảo vệ bằng sổ cái, điều này cực kỳ khó giải mã. Bỏ phiếu, khi được chuyển trực tuyến bằng cách sử dụng hợp đồng thông minh, có thể tăng số lượng người tham gia trong hệ thống bỏ phiếu.

Chăm sóc sức khỏe

Blockchain có thể lưu trữ hồ sơ sức khỏe được mã hóa của bệnh nhân bằng khóa riêng. Chỉ những cá nhân cụ thể mới được cấp quyền truy cập vào hồ sơ vì những lo ngại về quyền riêng tư. Tương tự, nghiên cứu có thể được tiến hành một cách bí mật và an toàn bằng cách sử dụng các hợp đồng thông minh.

Tất cả các hóa đơn nhập viện của bệnh nhân có thể được lưu trữ trên blockchain và tự động chia sẻ với các công ty bảo hiểm như một bằng chứng về dịch vụ. Hơn nữa, sổ cái có thể được sử dụng cho các hoạt động khác nhau, chẳng hạn như quản lý nguồn cung cấp, giám sát thuốc và tuân thủ quy định.

Chuỗi cung ứng

Theo truyền thống, chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng do các hệ thống dựa trên giấy tờ, nơi các biểu mẫu đi qua nhiều kênh để nhận được sự chấp thuận. Quá trình mất công sức làm tăng nguy cơ gian lận và mất mát. Blockchain có thể vô hiệu hóa những rủi ro như vậy bằng cách cung cấp một phiên bản kỹ thuật số có thể truy cập và an toàn cho các bên tham gia vào chuỗi. Hợp đồng thông minh có thể được sử dụng để quản lý hàng tồn kho và tự động hóa các khoản thanh toán và nhiệm vụ.

Dịch vụ tài chính

Hợp đồng thông minh giúp chuyển đổi các dịch vụ tài chính truyền thống theo nhiều cách. Trong trường hợp yêu cầu bảo hiểm, họ thực hiện kiểm tra lỗi, định tuyến và chuyển khoản thanh toán cho người dùng nếu thấy mọi thứ phù hợp.

Hợp đồng thông minh kết hợp các công cụ quan trọng để ghi sổ và loại bỏ khả năng xâm nhập hồ sơ kế toán. Chúng cũng tạo điều kiện cho các cổ đông tham gia vào việc ra quyết định một cách minh bạch. Ngoài ra, hợp đồng thông minh cũng giúp thanh toán bù trừ giao dịch, nơi các khoản tiền được chuyển khi số tiền giao dịch thương mại được tính toán.

Ưu điểm của Smart contract

Tự chủ và tiết kiệm: Hợp đồng thông minh không cần người môi giới hoặc trung gian khác để xác nhận thỏa thuận; do đó, loại bỏ nguy cơ thao túng bởi các bên thứ ba. Hơn nữa, việc không có trung gian trong các hợp đồng thông minh dẫn đến tiết kiệm chi phí.
Tuyệt đối: Hợp đồng thông minh chỉ được thực thi các điều khoản nếu thỏa mãn các điều kiện được thiết kế từ trước. Kết quả và điều kiện không thể thay đổi.
Không cần sự tin cậy: Các bên tham gia hợp đồng không cần biết hoặc tin tưởng nhau. Mọi thứ đã được lập trình sẵn trên blockchain.
Sao lưu: Tất cả các tài liệu lưu trữ trên blockchain được nhân bản nhiều lần. Do đó, bản gốc có thể được khôi phục trong trường hợp mất dữ liệu.
An toàn: Hợp đồng thông minh được mã hóa và mật mã giữ cho tất cả các tài liệu an toàn khỏi bị xâm nhập.
Tốc độ: Hợp đồng thông minh tự động hóa các tác vụ bằng cách sử dụng các giao thức máy tính, tiết kiệm hàng giờ cho các quy trình kinh doanh khác nhau.
Độ chính xác: Sử dụng hợp đồng thông minh giúp loại bỏ các lỗi xảy ra do việc điền nhiều biểu mẫu theo cách thủ công.

Nhược điểm của Smart contract

Khó thay đổi: Việc thay đổi các quy trình hợp đồng thông minh gần như là không thể, bất kỳ lỗi nào trong mã có thể tốn thời gian và rất khó để sửa.
Khả năng sơ hở: Việc sử dụng hợp đồng thông minh gây khó khăn cho việc đảm bảo rằng các điều khoản được đáp ứng theo những gì đã thỏa thuận.
Điều khoản mơ hồ: Vì hợp đồng bao gồm các điều khoản không phải lúc nào cũng được hiểu, nên không phải lúc nào hợp đồng thông minh cũng có thể xử lý các điều khoản và điều kiện mơ hồ.

Tổng kết

Sự xuất hiện của các hợp đồng thông minh là hệ quả tất yếu trong thời đại kỹ thuật số thống trị nền thương mại thế giới. Hợp đồng thông minh kết hợp với blockchain không chỉ đóng vai trò chủ chốt trong quá trình vận hành hệ thống tiền tệ kỹ thuật số, mà còn được ứng dụng rộng khắp trên tất cả các phương diện của đời sống, xã hội, chính trị… Tuy nhiên bên cạnh khả năng tối ưu hóa, tự động hóa, hợp đồng thông minh cũng đi kèm những rủi ro nhất định… vì vậy, nâng cấp công nghệ là điều cần thiết để hợp đồng thông minh cũng như ngành công nghiệp tiền kỹ thuật số len lỏi vào tất cả các khía cạnh của cuộc sống trong tương lai không xa.