Gas fee là gì? Tìm hiểu các tính phí gas trên các Blockchain phổ biến và cách tối ưu phí gas trên Ethereum

Gas fee (phí gas) là gì?

Gas là một đơn vị được sử dụng để đo lượng sức mạnh tính toán cần thiết để thực hiện các hành động cụ thể trên Blockchain. Bản thân cái tên không phải được chọn một cách tình cờ. Tương tự như xăng cung cấp nhiên liệu cho ô tô hoạt động, gas trên mạng blockchain cung cấp năng lượng cho các giao dịch và cho phép chúng thực hiện các hoạt động khác nhau. 

Phí Gas sẽ được dùng để:

• Hoàn thành giao dịch.
• Thực hiện hợp đồng thông minh (smart contract).
• Khởi chạy các ứng dụng phi tập trung (dApp)
• Thanh toán cho việc lưu trữ dữ liệu.

Tại sao tồn tại Phí Gas?

Kể từ khi blockchain ra đời, phí luôn là một phần thiết yếu được nhắc tới. Bạn sẽ thấy phí này khi gửi, nạp hoặc rút tiền mã hóa. Phí giao dịch tiền mã hóa tồn tại vì hai lý do quan trọng. Đầu tiên, phí làm giảm lượng giao dịch spam trên các mạng blockchain bởi nó làm cho các cuộc tấn công spam quy mô lớn trở nên rất tốn kém để thực hiện. Thứ hai, phí giao dịch quan trọng vì nó có thể xem là động lực chính giúp người dùng trở thành người xác thực giao dịch. Phí giao dịch là một phần của phần thưởng cho việc hỗ trợ mạng blockchain hoạt động. Đối với hầu hết các blockchain, phí giao dịch khá rẻ, nhưng chúng có thể khá đắt, tùy thuộc vào lưu lượng của mạng. Với vai trò là người dùng, số tiền bạn dùng để trả phí nhiều hay ít sẽ quyết định thứ tự giao dịch của bạn được ưu tiên thêm vào khối tiếp theo. Nói cách khác, bạn càng trả phí cao thì quá trình xác nhận giao dịch càng nhanh chóng.

Gas Limit

Gas limit là lượng gas tối đa mà bạn sẽ chi trả cho một giao dịch, nếu bạn đặt gas limit thấp hơn số gas cần thiết để chạy giao dịch thì giao dịch này sẽ thất bại, bạn sẽ mất toàn bộ phí gas sử dụng trong giao dịch này. Tuy nhiên thường thì các giao dịch không sử dụng hết toàn bộ gas limit, bạn có thể giảm xuống nếu cần thiết để thực hiện giao dịch. Gas Litmit cao hơn có nghĩa là trình xác thực phải thực hiện nhiều công việc tính toán hơn để thực hiện hợp đồng thông minh. Việc chuyển ETH tiêu chuẩn yêu cầu giới hạn gas là 21.000 đơn vị gas. Các lệnh bạn muốn thực hiện càng phức tạp, bạn càng phải trả nhiều gas hơn. Bạn có thể thấy điều này khi tham gia vào ICO yêu cầu bạn gửi ETH vào hợp đồng thông minh của nó hoặc khi bạn muốn rút tiền ICO của mình để trao đổi; phí chuyển nhượng cao hơn nhiều so với Gas Litmit mặc định là 21.000. Điều này là do các hợp đồng thông minh của ICO sở hữu các mã phức tạp hơn nhiều và yêu cầu tính toán nhiều hơn so với chuyển khoản ETH đơn giản. Gas Litmit hoạt động như một cơ chế an toàn để bảo vệ bạn khỏi cạn kiệt tiền do mã lỗi hoặc lỗi trong hợp đồng thông minh.

Phí Gas của Bitcoin

Là mạng blockchain đầu tiên trên thế giới, Bitcoin đã vô tình tạo ra tiêu chuẩn về mức phí giao dịch cho nhiều loại tiền mã hóa khác. Cha đẻ của Bitcoin – Satoshi Nakamoto nhận ra phí giao dịch có thể bảo vệ mạng khỏi các cuộc tấn công spam quy mô lớn và khuyến khích những hành vi tốt.Trong đó, thợ đào bitcoin nhận được phí giao dịch qua quá trình xác thực giao dịch để tạo ra một khối mới. Tập hợp các giao dịch chưa được xác nhận được gọi là vùng nhớ (hoặc mempool). Các thợ đào sẽ ưu tiên các giao dịch gửi BTC từ ví này sang ví khác, nếu người dùng trả phí cao.

Do đó, nếu ai đó có ý đồ xấu, muốn làm chậm mạng thì họ phải trả một khoản phí cho mỗi giao dịch đó, dù là giao dịch spam. Nếu họ đặt mức phí quá thấp, các thợ đào có thể sẽ bỏ qua các giao dịch của họ. Nếu họ đặt chúng ở mức phù hợp, họ phải chịu một tổn thất kinh tế lớn. Vì vậy, phí giao dịch cũng đóng vai trò như một bộ lọc giao dịch spam khá đơn giản nhưng hiệu quả.

Phí Gas của BTC được tính như thế nào?

Trên mạng Bitcoin, một số ví tiền mã hóa cho phép người dùng đặt phí giao dịch theo cách thủ công.  Tức là người dùng cũng có thể gửi BTC với phí bằng không, nhưng các thợ đào rất có thể sẽ bỏ qua các giao dịch này và chúng sẽ không được xác thực. Không giống như niềm tin của nhiều người, phí Bitcoin không phụ thuộc vào số tiền được gửi mà phụ thuộc vào kích thước giao dịch (tính bằng byte). Ví dụ: Hãy tưởng tượng kích thước giao dịch của bạn là 400 byte và phí giao dịch trung bình hiện tại là 80 satoshi mỗi byte. Trong trường hợp này, bạn sẽ phải trả khoảng 32.000 satoshi (hay 0,0032 BTC) để có nhiều cơ hội cho giao dịch của bạn được thêm vào block tiếp theo. Khi lưu lượng truy cập mạng cao và nhu cầu gửi BTC lớn, phí giao dịch tối thiểu để xác thực nhanh chóng có thể sẽ tăng lên vì những người dùng bitcoin khác cũng đang cố gắng làm điều tương tự. Hiện tượng này có thể xảy ra trong thời kỳ thị trường có những biến động dữ dội. 

Do đó, phí cao là một trong những nguyên nhân khiến BTC khó được dùng để thanh toán trong các hoạt động hằng ngày. Ví dụ như việc bạn không thể mua một tách cà phê trị giá 3 USD vì phí giao dịch quá cao so với chính ly cà phê đó.

Thực tế, chỉ có một số lượng nhất định các giao dịch được đặt trong một khối với giới hạn 1MB (kích thước khối). Thường thì các thợ đào sẽ cố gắng thêm các khối này vào blockchain càng nhanh càng tốt, nhưng tốc độ vẫn có giới hạn. Khả năng mở rộng của mạng lưới blockchain cũng là một vấn đề quyết định phí giao dịch trong mạng. May mắn là các nhà phát triển blockchain đang nỗ lực để giải quyết vấn đề này. Các bản cập nhật phần mềm cho Bitcoin trước đây đã giúp cải thiện khả năng mở rộng mạng, chẳng hạn như việc triển khai SegWit và Lightning Network .

Phí Gas trên Ethereum

Gas đề cập đến phí được yêu cầu để thực hiện thành công một giao dịch hoặc thực hiện hợp đồng trên nền tảng Blockchain Ethereum . Được định giá bằng một phần nhỏ của ETH, thường được gọi là gwei và đôi khi còn được gọi là nanoeth, gas được sử dụng để phân bổ tài nguyên của máy ảo Ethereum (EVM) để các ứng dụng phi tập trung như hợp đồng thông minh có thể tự thực thi theo cách bảo mật nhưng phi tập trung.
Giá chính xác của gas được xác định bởi cung và cầu giữa các thợ khai thác của mạng lưới, những người có thể từ chối xử lý giao dịch nếu phí gas không đạt ngưỡng để xử lý giao dịch.

Xem thêm: >>> Ethereum là gì? Những điều cơ bản về Ethereum

Giá Gas của Ethereum

Điều thú vị là bản thân chi phí gas không cho chúng ta biết chúng ta phải trả bao nhiêu cho một giao dịch cụ thể. Để tính phí giao dịch, chúng ta phải nhân phí gas với giá gas. Giá gas được đo bằng gwei – một đơn vị nhỏ hơn ether trong đó 1 gwei bằng 0,000000001 ETH. Chúng ta có thể nghĩ về nó như một đơn vị chính và một đơn vị phụ tương tự như đô la và xu. 

Tổng phí gas có thể hiểu là các khoản thanh toán để đổi lấy năng lượng điện toán cần thiết, cộng với tiền phí để xử lý các giao dịch nhanh hơn. Tuy nhiên, bạn cũng nên cân nhắc giới hạn phí gas (gas limit) để xác định mức giá tối đa phải trả cho một giao dịch hoặc tác vụ. Nói cách khác, chi phí gas là chi phí phải trả, và giá gas là giá cộng thêm cho “mỗi giờ” làm việc của người xác thực. Ví dụ: nếu một giao dịch phải tốn 21.000 gas và giá gas là 71 Gwei , bạn nhân hai khoản này lại sẽ ra phí giao dịch là 1.491.000 Gwei hoặc 0,001491 ETH.
Có một điều cần lưu ý là nếu giới hạn giá gas quá thấp, các thợ đào có thể chọn bỏ qua các giao dịch như vậy. Do đó, giá gas dao động (tính theo ETH) theo cung và cầu về sức mạnh xử lý.

Khi Ethereum tiến tới áp dụng thuật toán Bằng chứng cổ phần (Proof of Stake), người dùng có thể kỳ vọng phí gas sẽ giảm. Thực tế, lượng phí gas cần thiết để xác nhận giao dịch sẽ thấp hơn vì mạng được cải tiến sẽ chỉ cần một phần nhỏ sức mạnh điện toán để xác thực giao dịch so với trước đây. Tuy nhiên, lưu lượng mạng vẫn có thể ảnh hưởng đến phí giao dịch và trình xác thực vẫn sẽ ưu tiên các giao dịch trả phí cao hơn.

Phí giao dịch trên Binance Chain

Binance Chain là một mạng blockchain cho phép người dùng giao dịch và mua bán BNB hoặc các token BEP-2 khác. Binance cũng tạo và phân phối token của riêng mình. Binance Chain áp dụng cơ chế đồng thuận được gọi là Bằng chứng Cổ phần được Ủy quyền (Delegated Proof of Stake). Vì vậy, thay vì thợ đào, Binance Chain có các trình xác nhận. Binance Chain cũng là nền tảng vận hành của sàn giao dịch phi tập trung Binance DEX, nơi người dùng có thể trực tiếp giao dịch tiền mã hóa từ các ví tiền mã hóa. Phí giao dịch trên Binance Chain và DEX được quy định là BNB.Lưu ý rằng Binance Chain và Binance Smart Chain là hai blockchain khác nhau. 

Phí giao dịch Binance Chain được tính như thế nào?

Tùy thuộc vào tác vụ bạn muốn thực hiện, cơ cấu chi phí được tính bằng BNB sẽ được áp dụng tương ứng. Có một sự khác nhau giữa phí gửi BNB và phí giao dịch trên sàn giao dịch phi tập trung Binance DEX. Ngoài ra, người dùng còn nên lưu ý rằng tổng chi phí cho một giao dịch – tăng hoặc giảm – còn có thể phụ thuộc vào giá thị trường của BNB. 

Khi thực hiện các hoạt động di chuyển tiền không liên quan đến giao dịch mua bán, chẳng hạn như rút hoặc gửi BNB vào ví, người dùng chỉ có thể dùng BNB để trả phí. Còn lại, phí cho hoạt động giao dịch trên Binance DEX sẽ được tính bằng chính token được giao dịch, nhưng người dùng sẽ được chiết khấu khi thanh toán phí giao dịch bằng BNB. Chương trình này khuyến khích người dùng sử dụng BNB và thúc đẩy xây dựng một cơ sở người dùng cho đồng tiền này.

Phí giao dịch trên Binance Smart Chain

Binance Smart Chain (BSC) là một blockchain khác được xây dựng bởi Binance, chạy song song với Binance Chain (hai mạng này là riêng biệt). Trong khi BNB chạy trên Binance Chain là token BEP-2, thì BNB trên BSC là token BEP-20.

Binance Smart Chain cho phép tạo ra các hợp đồng thông minh với nhiều tùy chỉnh hơn. Cơ cấu chi phí cho BSC không cố định giống như Binance Chain. Thực tế, hệ thống gas được sử dụng của BSC tương tự như Ethereum. Trong đó, phí giao dịch được tính bằng sức mạnh điện toán cần thiết để thực hiện các giao dịch hoặc thực hiện hợp đồng thông minh. Mạng BSC sử dụng cơ chế đồng thuận Bằng chứng Cổ Phần Ủy Quyền (Proof of Staked Authority). Người dùng của mạng cần staking BNB để trở thành người xác thực và sau khi xác thực thành công một khối, và họ cũng sẽ nhận được phí giao dịch trong đó.

Phí giao dịch trên Binance Smart Chain được tính như thế nào?

Như đã đề cập, cơ cấu chi phí BSC rất giống với cơ cấu chi phí trên Ethereum. Phí giao dịch được biểu thị bằng Gwei, là một mệnh giá nhỏ của BNB – tương đương 0,000000001 BNB. Người dùng có thể đặt giá gas để giành sự ưu tiên cho giao dịch của họ khi được thêm vào block. Để tìm hiểu giá gas hiện tại và lịch sử của giá gas,bạn có thể sử dụng BscScan. Trang này cung cấp thông tin về mức giá gas trung bình hàng ngày, giá gas thấp và cao nhất phải trả. Tính đến tháng 3 năm 2021, phí gas trung bình trên BSC là khoảng 13 Gwei.

Trong ví dụ dưới đây, giá gas là 10 Gwei. Lưu ý, giới hạn gas đã được đặt thành 622.732 Gwei, nhưng thực tế số gas được sử dụng chỉ là 352.755 (52,31%).

Lưu ý, phí trên BSC thường rất thấp, nhưng nếu bạn gửi các token đi mà không có BNB trong tài khoản, thì mạng vẫn sẽ thông báo rằng bạn không có đủ phí giao dịch cần thiết. Vì vậy, hãy đảm bảo bạn đang giữ một số BNB trong ví để thanh toán phí giao dịch.

Phí rút tiền trên Binance

Khi bạn thực hiện rút tiền trên sàn giao dịch Binance, bạn phải trả phí giao dịch liên quan. Các khoản phí khác nhau tùy thuộc vào loại tiền mã hóa và mạng mà bạn sử dụng. Binance có cơ cấu phí gas riêng cho các giao dịch diễn ra trong nền tảng giao dịch của mình. Tuy nhiên, phí rút tiền bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài không nằm trong tầm kiểm soát của Binance.

Việc rút tiền mã hóa của bạn phụ thuộc vào công việc của các thợ đào hoặc người xác thực không trực thuộc hệ sinh thái Binance. Do đó, Binance phải điều chỉnh phí rút tiền một các định kỳ, dựa trên các điều kiện mạng – gồm lưu lượng truy cập và nhu cầu thực tế. Binance cũng đặt giới hạn số tiền mã hóa tối thiểu mà bạn có thể được rút. Phí giao dịch còn dựa trên cấp độ VIP tài khoản của bạn trên Binance (và điều này độc lập với phí rút tiền). Trong đó, khối lượng giao dịch tích lũy hàng tháng sẽ xác định cấp độ VIP tài khoản của bạn. Phí tối đa hiện được tính là 0,1% tổng số tiền mã hóa được giao dịch, dù bạn là người bán hoặc người mua. Lưu ý, nếu người dùng thanh toán phí giao dịch bằng BNB, họ sẽ trả chi phí thấp hơn do được hưởng chiết khấu.

Tối ưu hóa việc sử dụng gas trên Ethereum

Sử dụng mô phỏng thông qua DeFi Saver

Bạn sẽ không biết phí gas thực tế cho đến khi bạn thực hiện giao dịch và thanh toán phí gas. Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng ứng dụng DeFi Saver để mô phỏng các giao dịch của mình. Đầu tiên, bạn sẽ tạo một công thức cho các hoạt động Ethereum và sau đó chạy nó ảo.

Mô phỏng này sẽ cho bạn biết phí gas ước tính và tối đa trong ETH. Sau đó, bạn có thể tùy chỉnh toàn bộ công thức của mình để giảm thiểu phí gas.

Tối ưu hóa thời gian giao dịch

Nguyên nhân chính khiến phí gas tăng cao là do tắc nghẽn. Tuy nhiên, lưu lượng giao dịch trên Ethereum thay đổi trong ngày. Đôi khi, bạn có thể thấy phí gas thấp hơn cho cùng một giao dịch đã khiến bạn tốn nhiều ETH hơn vào vài giờ trước.

Nhưng, việc tìm hiểu những thời điểm như vậy có thể rất tẻ nhạt. Nó cũng sẽ cản trở năng suất của bạn vì bạn phải liên tục kiểm tra phí gas vào các giờ khác nhau. Do đó, bạn có thể truy cập trang web Ethereum Gas Charts để biết biểu đồ phức tạp về giá gas trong suốt tuần.

Tổ chức các loại giao dịch

Phí gas thay đổi tùy theo loại giao dịch trên Blockchain Ethereum. Do đó, bạn có thể tổ chức và thực hiện các giao dịch tương tự cùng nhau để tiết kiệm phí gas.

Ví dụ: Bạn có hai địa chỉ Ethereum với 1.000 mã thông báo trên mỗi tài khoản. Bây giờ, bạn có kế hoạch khóa tất cả các mã thông báo trong một kho chứa DApp mới để kiếm được lợi nhuận tốt hơn. Bạn có thể chuyển tất cả các mã thông báo đến một địa chỉ và sau đó khóa 2.000 mã thông báo trong một giao dịch để tiết kiệm phí gas.

Sử dụng DApps cung cấp chiết khấu và giảm phí gas

Có các dự án Ethereum và DApp cung cấp phí gas thấp hơn so với thị trường.

Một trong những nền tảng như vậy là Balancer . Nó cung cấp một khoản hoàn lại phí gas lên đến 90% dưới dạng mã thông báo BAL. Đối với các nhà giao dịch tần suất cao, Balncer giảm thiểu đáng kể phí gas bằng cách thực hiện các giao dịch mà không cần rút tiền ra khỏi Ví.

Một số ứng dụng DeFi như KeeperDAO và Yearn ‘s V2 Vaults thực hiện hàng loạt các giao dịch người dùng cá nhân với nhau. Mọi người dùng thanh toán phí gas cùng một lúc thay vì thanh toán riêng lẻ. Chiến lược này làm giảm đáng kể phí gas.

Sử dụng mã thông báo gas

Khi bạn xóa các biến lưu trữ của mình trên mạng Ethereum, bạn có thể kiếm được ETH dưới dạng tiền hoàn lại. Đó là cơ sở của mã thông báo gas. Bạn có thể kiếm được một lượng đáng kể mã thông báo gas khi phí gas thấp.

Khi bạn cần thực hiện giao dịch của mình trên mạng, hãy đổi mã thông báo gas của bạn lấy ETH. Sử dụng ETH được thưởng để trả phí gas. GasToken.io là một dự án phổ biến cho phép bạn đúc mã thông báo gas.

Đánh giá tắc nghẽn mạng để lập kế hoạch trước

Nhiệm vụ của bạn có thể bị tạm dừng khi có quá nhiều giao dịch trong quá trình thực hiện. Phí gas mà bạn đã thỏa thuận đã tăng lên trong thời gian giữ này. Khi các thợ đào bắt đầu thực hiện giao dịch của bạn, nó sẽ không thành công vì bạn đã thiết lập giới hạn gas thấp hơn tỷ giá hiện tại.

Điều đáng lo ngại hơn là bạn sẽ phải trả phí gas cho một giao dịch chưa hoàn thành. Do đó, lập kế hoạch trước là chìa khóa để tiết kiệm phí gas và tránh bị phạt. Lập kế hoạch cho các giao dịch Ethereum của bạn vào những giờ không phải cao điểm.

Đối với các giao dịch nhạy cảm với thời gian, hãy theo dõi biểu đồ Giá gas theo thời gian trong ngày trên Biểu đồ gas Ethereum để biết giá trực tiếp của phí gas dựa trên múi giờ địa phương. Ước tính giá gas một cách chính xác và đặt hạn mức gas chính xác để tránh bị phạt không đáng có.

Tính toán chính xác phí gas Ethereum

Ví Ethereum của bạn có thể không cung cấp ước tính chính xác về phí gas vì nó không xem xét các tắc nghẽn giao dịch trong thời gian thực. Đối với các giao dịch nhạy cảm với thời gian, bạn có thể muốn tham khảo các công cụ chuyên dụng như Gas Tracker của Etherscan hoặc Gas Now .

Các công cụ này phân tích các giao dịch đang chờ xử lý trên mainnet Ethererum. Sau đó, họ đưa ra nhiều ước tính phí gas nhạy cảm với thời gian. Cuối cùng, bạn sẽ không phải trả nhiều hơn mức cần thiết hoặc trả tiền phạt vì không đặt đúng giới hạn gas.

Khám phá Ethereum Layer-Two

Các giao dịch trên Ethereum Mainnet (lớp một) rất tốn kém do tắc nghẽn. Có các giải pháp lớp hai giúp người dùng mở rộng quy mô giao dịch.

Lớp hai sử dụng các công nghệ như Rollups hoặc di chuyển các giao dịch sang các sidechains trên mạng này. Do đó, quy trình mới này giúp giảm phí gas và đẩy nhanh quá trình hoàn thành giao dịch. Optimism, Arbitrum và Polygon là một số giải pháp mở rộng quy mô lớp hai mà bạn nên thử.

Sử dụng ví tiền điện tử với phí tối ưu hóa hoặc bằng không

Một lựa chọn khác để tiết kiệm tiền cho các giao dịch là sử dụng ví tiền điện tử với mức phí bằng không.

FTX

FTX là một ứng dụng theo dõi danh mục đầu tư, giao dịch và trao đổi tiền điện tử phổ biến. Bạn có thể giao dịch tiền điện tử miễn phí. Nó cũng không tính phí khi bạn Staking. Hơn nữa, nó cung cấp rút tiền miễn phí khi bạn staking mã thông báo FTT.

Dapper ETH

Ví tiền điện tử này cung cấp cho bạn quyền truy cập vào các giao dịch miễn phí gas thông qua Dapper Pass cho CryptoKitties. Đối với các DApp khác, bạn có thể muốn mua Thẻ giao dịch Dapper để tiết kiệm phí gas.

Các DApp như Cheeze Wizards, Decentraland, HyperSnakes, v.v., chấp nhận các Thẻ giao dịch từ Dapper. Việc sử dụng kết hợp Thẻ Dapper và Thẻ Giao dịch có thể giúp bạn tiết kiệm nhiều hơn phí gas so với người dùng thông thường.

Tổng kết

Phí giao dịch là một phần không thể thiếu trong nền kinh tế tiền mã hóa  – hay nói cách khác là các mạng blockchain. Chúng là một phần trong phần thưởng cho những người dùng đang giúp mạng duy trì hoạt động. Phí cũng cung cấp một lớp bảo vệ chống lại các hành vi có hại và spam giao dịch.

Tuy nhiên, lượng truy cập cao khiến một số mạng có mức phí khá cao là một trong những đặc thù của mạng phi tập trung khiến các blockchain khó mở rộng quy mô. Đúng là một số mạng có khả năng mở rộng với thông lượng giao dịch cao hơn, nhưng điều đó thường đi kèm với đánh đổi về bảo mật hoặc phân quyền. Những với sự phát triển và đổi mới không ngừng nghỉ của nền công nghiệp tiền mã hóa, có thể tin rằng các vấn đề về phí gas về lâu dài cải thiện dần. Mục tiêu của những cải tiến này là giúp cho tiền mã hóa dễ hòa nhập hơn vào thế giới tài chính đang ngày càng phát triển.

Source: Tổng hợp